Stowarzyszenie Menedżerów Opieki Zdrowotnej (STOMOZ) – „początek biegu”

Matką Założycielką STOMOZ jest  dr Katarzyna Tymowska, specjalistka w dziedzinie ekonomiki zdrowia. Współautorka projektu reformy opieki zdrowotnej – „W interesie zdrowia społeczeństwa” opublikowanego w listopadzie 1989 roku.

Drugim ważnym Jej przedsięwzięciem było uruchomienie Podyplomowego Studium Ekonomiki Zdrowia przy Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego.                                     

Trzecim, zachęcenie absolwentów Studium do powołania grupy inicjatywnej, która w grudniu 1990 roku odbyła zjazd założycielski, a w marcu 1991 roku dokonała rejestracji w sądzie rejestrowym – Stowarzyszenia Menedżerów Opieki Zdrowotnej. Pierwszym Przewodniczącym STOMOZ został Józef Tazbir, dyrektor szpitala im. Kopernika w Łodzi.                                                                                           

Czwartym, ważnym przedsięwzięciem Katarzyny było czasopismo – „Antidotum”, które zaczęło ukazywać się od czerwca 1991, jako biuletyn, dodatek na łamach „Służby Zdrowia”. Od 1992 roku, jako niezależny tytuł, miesięcznik Stowarzyszenia Menedżerów Opieki Zdrowotnej – „Antidotum – zarządzanie w opiece zdrowotnej”. Redaktorem Naczelnym Miesięcznika została Katarzyna Tymowska. We wstępniaku do pierwszego numeru, Katarzyna stwierdza: „Pragniemy służyć praktykom. Zachowujemy w tytule słowo „Antidotum”, dla podtrzymania opinii o tym, że nowoczesne metody zarządzania stosowane w praktyce powinny stać się środkiem zaradczym na wiele bolączek polskiej służby zdrowia.” . Cena pierwszego numeru (1/2  1992) – 30 000 zł.     

Oddział Warszawski STOMOZ obejmujący dawne województwa: warszawskie, ciechanowskie, ostrołęckie i siedleckie, został utworzony na zebraniu założycielskim w grudniu 1991 roku. Zostałem wybrany Przewodniczącym tego Oddziału. Właśnie przyjechałem do Warszawy z Łodzi, gdzie zarządzałem pięcioma ZOZ-ami miejskimi oraz byłem zaangażowany w reformy samorządowe kierując Komisją Zdrowia przy Związku Miast Polskich. W wyniku postępowania konkursowego  zostałem dyrektorem Zespołu Lecznictwa Otwartego Warszawa Wola. Byłem wtedy aktywny i dobrze rozpoznawany w środowisku.

Nasz Oddział Warszawski (nie było wtedy województwa mazowieckiego), zrzeszał stale, ok. 100 menedżerów. Do tej Grupy należeli min.: Anna Gręziak (lekarz wojewódzki) Tadeusz Trędota (Karowa), Marek Lejk (Barska), Michał Borkowski (WSPR), Ryszard Olszanowski (ETOS), Teresa Osińska, Andrzej Koronkiewicz (Działdowska), Janek Czeczot ( Centralny Szpital Kliniczny AM), Wojtek Puzyna (Żelazna), Przemek Żak (Bielański), Krzysztof Makuch (OIL), Janusz Opolski (Ministerstwo Zdrowia), Agata Bawor (ZLO Praga PŁd.), Michał Kornatowski (WSZ Ciechanów) , Jan Ciszecki (Niekłańska), Andrzej Kleszczewski, Aura Ostrowska, Maria Stefko (Ostrołęka), Andrzej Zbonikowski (WHO), Mietek Błaszczyk (z-ca lekarza wojewódzkiego), Aleksandra Sapieżyńska (IW) Halina Rajska (MSW), Lucyna Kasprowicz (ZLO-Wola). Alicja Krudysz (ZLO-Wola), Zygmunt Sadowski (ZOZ Przemysłowy) i wielu innych.

Do najważniejszych aktywności, podejmowanych  przez Oddział Warszawski można zaliczyć:

1. Dzięki aktywności Oddziału, pozyskano lokal w centrum Warszawy dla Zarządu Głównego i Oddziału Warszawskiego przy ul. Muranowskiej 1, na warunkach preferencyjnych.
2. Członkowie Oddziału organizowali i uczestniczyli w sesjach szkoleniowych w aulach szpitali warszawskich, często na Karowej.
3. Byliśmy wspierani przez władze Ministerstwa Zdrowia. Marek Balicki, Piotr Mierzecki, Andrzej Wojtyła, Dorota Safian, Rafał Niżankowski, współpracowaliśmy w tworzeniu aktów prawnych, edukowaliśmy się zagranicą (USA-Project Hope, Holandia, wyjazdy w ramach Ciechanowskiego Konsorcjum Zdrowia i Projektu PHARE),
4. Członkowie oddziału wzięli udział w Konkursie STOMOZ na Menedżera Roku 1992, kilka osób zostało nagrodzonych i wyróżnionych. Uroczystość wręczenia nagród odbyła się w Ministerstwie Zdrowia, które współ-sponsorowało nagrody.

Warto podkreślić wyjątkowość roku 1989 i początku lat 90-tych. Wtedy w Polsce zmieniało się WSZYSTKO. Dominowała ciekawość, otwartość i nastawienie na współpracę. Umiejętnie wykorzystywaliśmy pomoc zagraniczną z Banku Światowego (konsorcja zdrowia) i Programu PHARE. Władza była zdeterminowana na wprowadzanie zmian i zdecydowana na istotne zwiększenie finansowania dostoswanego do zakresu planowanych przekształceń. Doceniano rolę ośrodków eksperckich i takich autorytetów jak Katarzyna Tymowska, Cezary Włodarczyk, Janusz Halik czy Rafał Niżankowski, który był pomysłodawcą i akuszerem Krakowskiej Szkoły Zdrowia Publicznego. Szkoła ta, „kuźnia menedżerów”, odegrała dużą rolę na początku przemian w sektorze zdrowia. Wyjątkowo, władza doceniała znaczenie potwierdzonej wiedzy. Dopuszczała STOMOZ nie tylko do opiniowania ale wręcz do współtworzenia rozwiązań prawnych. Planowała  kolejność zmian. Z entuzjazmem i wiarą współtworzyliśmy najpierw ustawę o Zakładach Opieki Zdrowotnej (91) a później rozporządzenie o kontraktach (93) i zarządzenie o zakładach samodzielnych (94). Przewidywano opór przed zmianą „starych struktur” i planowano działania osłaniające zmiany. Dzięki tej pracy, na długo przed wprowadzeniem powszechnych ubezpieczeń zdrowotnych (98), we wrześniu 1995 roku, możliwe stało się zawarcie pierwszego kontraktu pomiędzy wojewodą wałbrzyskim a lekarzem rodzinnym, co zapoczątkowało rozwój tzw. rynku wewnętrznego w polskim systemie opieki zdrowotnej. 

Jacek R. Łuczak,
pierwszy przewodniczący
Warszawskiego Oddziału
Stowarzyszenia Menedżerów Opieki Zdrowotnej